Ocalić od zapomnienia

“Żołnierze Światowego Związku Armii Krajowej Koło Terenowe w Świnoujściu w swej działalności starali się ocalić od zapomnienia historię, nie tylko swojego środowiska, lecz również Podziemnego Państwa Polskiego oraz czynów Armii Krajowej, uczyniono dużo, ale ocalenie pamięci Narodu wymaga stałego działania i utrwalania. Topnieją siły i szeregi żołnierzy AK, jest ich coraz mniej. Nadszedł czas na zmiany warty. Przenoszenie tradycji narodowej w służbie Rzeczypospolitej winno stać się stałym zadaniem Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej w Świnoujściu, w którym dzieci i młodzież wychowywana jest w duchu patriotycznym. Działalność ta realizowana będzie poprzez instruktorów, harcerki i harcerzy w tradycji walki o Niepodległość, niesionej przez Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej.”

Prezes Koła Terenowego ŚZŻAK w Świnoujściu — por. w st. Spoczynku Waldemar Majchrowski

v-ce prezes lek. med. Elżbieta Pietrzyk

Świnoujście, 5 maja 2012

Honor i odpowiedzialność za przekazanie dziedzictwa Świnoujskiego Koła Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej spoczęły na barkach III Szczepu Harcerskiego “Słowianie” ZHR, który został oficjalnie mianowany dziedzicem wartości koła. W zeszłym tygodniu, wywiązując się z zobowiązania, ukazała się drukiem kopia kroniki ŚZŻAK w Świnoujściu, aby zachować tradycję dla przyszłych pokoleń. Ta cenna relacja opisuje nie tylko przygody, ale również życie byłych członków AK związanych z malowniczym regionem Świnoujścia.

Ku upamiętnieniu tego zobowiązania, kopie tej wyjątkowej książki trafiły do świnoujskich bibliotek publicznych, szkolnych oraz na ręce Dowódcy 8. FOW, stanowiąc dar dla lokalnej społeczności. To kolejny krok w kierunku upowszechniania wiedzy o historii regionu, a jednocześnie budowania więzi międzypokoleniowych i wzmacniania poczucia tożsamości lokalnej społeczności.

Oryginalną kronikę napisały dwie członkinie koła – pani Wacława Dubiel i pani Elżbieta Pietrzyk. Proces przepisywania książki nie tylko wymagał od harcerek i harcerzy umiejętności schludnego pisania, ale także przyniósł im wartościowe doświadczenia związane z poznawaniem historii, zrozumieniem patriotyzmu i rozwijaniem umiejętności pracy zespołowej.

W ten sposób III Szczep Harcerski “Słowianie” ZHR i Pani Elżbieta Pietrzyk, poprzez swoją wspólną inicjatywę, wpisują się w historię ŚZŻAK w Świnoujściu, przekazując jej wartości i nauki kolejnym pokoleniom. To wydarzenie stanowi piękny przykład tego, jak historia może być żywa, przekazywana i pielęgnowana przez zaangażowane społeczności lokalne.

14 lutego 1942 r. Naczelny Wódz gen. Władysław Sikorski wydał rozkaz o przekształceniu Związku Walki Zbrojnej w Armię Krajową. Pierwszym dowódcą AK został komendant główny ZWZ gen. Stefan Rowecki „Grot”. Decyzja o powstaniu AK była podyktowana koniecznością scalenia polskich konspiracyjnych oddziałów zbrojnych i podporządkowania ich rządowi RP w Londynie w tym konspiracyjnego harcerstwa (Szare Szeregi). Utworzona przed 80 laty AK jest uważana za największe i najlepiej zorganizowane podziemne wojsko działające w okupowanej Europie.

AK realizowała swe cele poprzez prowadzenie walki bieżącej i przygotowywanie powstania powszechnego. Walka bieżąca prowadzona była głównie przez akcje małego sabotażu, akcje sabotażowo-dywersyjne, bojowe i bitwy partyzanckie z siłami policyjnymi oraz regularnym wojskiem niemieckim. Specjalne miejsce w działalności bojowej AK zajmowały akcje odwetowe i represyjne w stosunku do SS i policji oraz zdrajców i prowokatorów. Kulminacją wysiłku zbrojnego AK było Powstanie Warszawskie. Po jego klęsce jednostki AK na terenach zajętych przez Armię Czerwoną zostały zdemobilizowane 19 stycznia 1945.

Żołnierze AK byli prześladowani przez władze komunistyczne, zwłaszcza w okresie stalinizmu, wielu z nich skazano na karę śmierci lub wieloletniego więzienia.

Rysunek 1 – Wniosek do MRN złożony przez AK i ZHR o zmianę ulic w Świnoujściu

Pierwszymi nie oficjalnymi działaniami żołnierzy AK w Świnoujściu było powołanie pod koniec lat 80-tych Harcerskiego Kręgu Seniorów. Zrzeszał on żołnierzy a zarazem harcerzy Szarych Szeregów Armii Krajowej. Który rozpoczął współpracę z harcerzami III Szczepu Harcerskiego “Słowianie”. Zmiany polityczne w Polsce dały możliwość i inicjatywy Stanisława Dzisko ps. „Długosz”, Bogdana Pietrzyk ps. „FIL” oraz druha harcmistrza Marian Barcikowskiego „Bartek” powołano do życia Koło Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej w dniu 24 sierpnia 1989r. Obecnie w Polsce Światowy związek zrzesza około 12 tyś byłych żołnierzy AK, zaś w naszym mieście nie ma już żyjących żołnierzy AK walczących z bronią w ręku, odeszli na wieczną wartę.

Rysunek 2 – 01.08.2018 — Przekazanie Kroniki Koła ŚZŻAK dla harcerzy ZHR

Żołnierze Armii Krajowej stali się patronami wielu instytucji (Szpital Miejski) oraz organizacji (patroni drużyn harcerskich w Świnoujściu). Mają swoje tablice (Sanktuarium Chrystusa Króla, Parafia Wojskowa), ulice (ul. Armii Krajowej) oraz pomnik (Plac Orła Białego), a także Kronikę, która po rozwiązaniu koła trafiła do trzech miejsc tj.: Instytutu Pamięci Narodowej, Parafii Wojskowej w Świnoujściu tam gdzie przekazano sztandar oraz przekazano ją świnoujskim harcerzom ZHR, by dalej przekazywali ideały AK, co czynimy.

Książka została wydana ze środków: Urzędu Miasta Świnoujście

Realizacja zadania publicznego:

Podtrzymywanie i upowszechnianie tradycji narodowej, pielęgnowanie polskości oraz rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej.